گمرک چیست؟

گمرک چیست؟ گمرک به عنوان یک سازمان دولتی مسئول اجرای قوانین و مقررات مربوط به واردات و صادرات کالاها تعریف می‌شود. این نهاد وظیفه جمع‌آوری حقوق و عوارض گمرکی، نظارت بر فرآیندهای تجاری و تضمین رعایت قوانین بین‌المللی را بر عهده دارد. گمرک همچنین نقش مهمی در تسهیل تجارت بین‌المللی و جلوگیری از قاچاق کالا ایفا می‌کند. انبار عمومی آرتا بهترین گزینه برای کلیه خدمات بازرگانی می‌باشد. همین حالا با کارشناسان ما تماس بگیرید.

وظایف و اختیارات گمرک

گمرک به عنوان یک نهاد کلیدی در مدیریت تجارت بین‌المللی، وظایف و اختیارات متعددی دارد که در ادامه به تفصیل به آن‌ها پرداخته می‌شود.

• جمع‌آوری عواید گمرکی

گمرک مسئول جمع‌آوری حقوق ورودی برای کالاهای وارداتی و عوارض صادراتی برای کالاهای صادر شده است. این عواید به عنوان منبع درآمد دولت محسوب می‌شوند و نقش مهمی در تأمین مالی پروژه‌های عمومی دارند.

• نظارت بر تجارت خارجی

گمرک وظیفه دارد تا اطمینان حاصل کند که تمامی فعالیت‌های واردات و صادرات مطابق با قوانین کشور انجام می‌شود. این شامل بررسی مدارک، ارزیابی کالاها و اطمینان از عدم ورود کالاهای ممنوعه است.

• ترخیص کالا

فرآیند ترخیص کالا شامل ثبت اظهارنامه، ارائه مدارک لازم، پرداخت عوارض و بررسی‌های گمرکی است. پس از تأیید این مراحل، کالا مجاز به خروج از گمرک می‌شود.

• مدیریت مناطق آزاد

گمرک بر فعالیت‌های تجاری در مناطق آزاد نظارت دارد تا اطمینان حاصل کند که قوانین خاص این مناطق رعایت می‌شود. این نظارت شامل کنترل کالاهایی است که به این مناطق وارد یا از آن‌ها خارج می‌شوند.

• توسعه و آموزش

گمرک همچنین مسئولیت آموزش تجار در خصوص قوانین و مقررات مربوط به واردات و صادرات را بر عهده دارد. این آموزش‌ها می‌توانند شامل کارگاه‌ها، سمینارها و منابع آنلاین باشند تا تاجران را در فرآیندهای قانونی یاری دهند24.

• تأمین امنیت ملی

یکی از وظایف اصلی گمرک، تأمین امنیت ملی از طریق جلوگیری از ورود کالاهای غیرقانونی، مواد مخدر و سلاح است. این وظیفه نیازمند همکاری نزدیک با دیگر نهادهای امنیتی و اطلاعاتی کشور است.

اصطلاحات مربوط به گمرک

آشنایی با اصطلاحات گمرکی برای تجار و بازرگانان ضروری است. برخی از مهم‌ترین اصطلاحات شامل:

• اظهارنامه گمرکی: سندی که اطلاعات مربوط به کالا را به گمرک اعلام می‌کند.
• ترخیصیه: مجوز خروج کالا از گمرک پس از انجام تشریفات.
• حقوق ورودی: عوارضی که برای ورود کالا به کشور پرداخت می‌شود.

تاریخچه گمرک در ایران

گمرک در ایران دارای تاریخچه‌ای طولانی است که به دوران باستان و حکومت‌های مختلف مانند اشکانیان و صفویه بازمی‌گردد. در این دوران، عوارض گمرکی برای واردات و صادرات کالاها تعیین شد. با استقرار مشروطیت، قوانین جدیدی برای گمرک وضع شد و درآمدهای آن به طور چشمگیری افزایش یافت.

پس از انقلاب اسلامی 1357، قوانین گمرکی بازنگری و بومی‌سازی شدند. در سال‌های اخیر، تلاش‌هایی برای مدرن‌سازی سیستم‌های گمرکی و انطباق با استانداردهای جهانی ادامه دارد، که نشان‌دهنده اهمیت این نهاد در تنظیم تجارت بین‌المللی و حفاظت از منافع ملی است.

ساختار تشکیلاتی گمرک چیست؟

گمرک یک نهاد دولتی کلیدی در ایران است که مسئولیت اجرای قوانین و مقررات مربوط به واردات و صادرات کالاها را بر عهده دارد. ساختار تشکیلاتی گمرک ایران به صورت زیر است:

• ستاد مرکزی

رئیس کل گمرک بالاترین مقام گمرک که همزمان معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی است که دارای چهار معاون اصلی در ستاد مرکزی است. معاونان رئیس کل ستاد مرکزی عبارت‌اند از:

• معاونت امور گمرکی
• معاونت حقوقی
• معاونت اداری و مالی
• معاونت طرح و برنامه

• حوزه‌ های نظارت

گمرک ایران به 10 حوزه نظارت تقسیم شده است که هر کدام بر گمرکات اجرایی در مناطق مختلف کشور نظارت دارند. این حوزه‌ها مسئولیت کنترل و نظارت بر فعالیت‌های گمرکی را به عهده دارند.

• واحد اجرایی

در مجموع 129 واحد گمرکی در سراسر کشور فعال هستند، که شامل گمرکات مستقر در تهران و نقاط مرزی می‌شود.

قوانین و مقررات گمرک

قوانین و مقررات گمرک در ایران به منظور تنظیم و کنترل واردات و صادرات کالاها و خدمات طراحی شده‌اند. این قوانین شامل مجموعه‌ای از مقررات، تعاریف و رویه‌ها هستند که به منظور تسهیل تجارت و جلوگیری از تخلفات گمرکی به کار می‌روند.

• رویه‌ گمرکی

اظهارکننده موظف است اظهارنامه کتبی یا شفاهی درباره رویه گمرکی کالا ارائه دهد. این فرآیند شامل تشریفات گمرکی است که تمامی عملیات لازم برای اجرای مقررات گمرکی را در بر می‌گیرد.

• حقوق ورودی و هزینه‌ ها

حقوق ورودی معادل 4% ارزش گمرکی کالا به علاوه سود بازرگانی تعیین شده توسط هیأت وزیران است. صاحب کالا مسئول پرداخت این حقوق و هزینه‌های مربوط به خدمات گمرکی است.

• مناطق ویژه اقتصادی و آزاد

مناطق ویژه اقتصادی (SEZ) و مناطق آزاد به منظور تسهیل فعالیت‌های اقتصادی خاص ایجاد شده‌اند. در این مناطق، معمولاً از پرداخت عوارض گمرکی معاف هستند و شرایط خاصی برای واردات و صادرات کالاها وجود دارد.

• الزامات قانونی

واردکنندگان باید جهت اخذ مجوز ورود و ثبت سفارش، به وزارت بازرگانی مراجعه کنند. همچنین، برخی از کالاها مانند مواد اولیه برای تولید کالاهای صادراتی از پرداخت عوارض معاف هستند. هرگونه وضع عوارض اضافی از سوی مقامات محلی ممنوع است و تخلفات مربوطه پیگرد قانونی دارد.

نحوه ترخیص کالا از گمرک

ترخیص کالا از گمرک یکی از مراحل حیاتی در فرآیند واردات و صادرات کالاها به شمار می‌رود. این فرآیند شامل مجموعه‌ای از مراحل قانونی و اداری است که با هدف اطمینان از رعایت قوانین و مقررات مربوط به تجارت بین‌المللی انجام می‌شود.  نحوه ترخیص کالا از گمرک عبارت‌اند از:

1. ابتدا پروفرما و پکینگ لیست کالاها را دریافت کرده و اطلاعات مربوط به نوع، مقدار و ارزش آنها را جمع‌آوری می‌کنید. سپس باید مجوز ثبت سفارش بازرگانی را از سازمان‌های مربوطه دریافت کنید.
2. پس از دریافت مدارک اولیه، کالاها را بیمه کنید تا در برابر خطرات احتمالی در طول حمل و نقل محافظت شوند. همچنین هماهنگی‌های لازم جهت بازرسی کالاها در مبدا و مقصد انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که کالاها مطابق با استانداردها هستند.
3. در این مرحله یک شرکت حمل و نقل بین‌المللی معتبر را انتخاب کرده و با آن همکاری می‌کنید. پس از انتقال کالا، اسناد مربوط به حمل را از شرکت حمل و نقل دریافت می‌کنید.
4. تمامی مدارک لازم برای ترخیص کالا باید تکمیل شوند. سپس فرم‌های لازم برای اظهار کالا به گمرک تنظیم می‌شود.
5. اسناد شما توسط کارشناسان فنی گمرکی بررسی می‌شود تا صحت اطلاعات تأیید گردد. این مرحله شامل کنترل‌های گمرکی است که برای اطمینان از انطباق کالاها با قوانین انجام می‌شود.
6. پس از تأیید مدارک، هزینه‌های مربوط به ترخیص پرداخت شده و سند ترخیص صادر می‌شود. در نهایت کالا بارگیری شده و از گمرک خارج می‌شود تا به مقصد نهایی برسد.

مشهور ترین روند گمرکی

یکی از مشهورترین روندهای گمرکی در ایران، روند “ترخیص سریع” است که به تجار این امکان را می‌دهد تا با ارائه مدارک کامل، فرآیند ترخیص را تسریع کنند. این روند معمولاً برای کالاهای ضروری یا وارداتی که نیاز فوری دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

نتیجه گیری

گمرک به عنوان یک نهاد کلیدی در تجارت بین‌المللی نقش مهمی ایفا می‌کند. آشنایی با وظایف، اختیارات، و فرآیندهای آن نه تنها برای تجار بلکه برای تمامی افرادی که با واردات و صادرات سر و کار دارند، ضروری است. فهم صحیح مقررات و اصطلاحات مرتبط می‌تواند به تسهیل فعالیت‌های تجاری کمک کند.

سوالات متدوال

در ادامه به بررسی سوالات متداول راجع به گمرک کی‌پردازیم.

• کارمند گمرک چیست؟

کارمند گمرک که به عنوان کارشناس گمرکی نیز شناخته می‌شود، فردی است که در سازمان گمرک یا بخش‌های مرتبط با آن در شرکت‌های خصوصی و دولتی مشغول به کار است. این افراد مسئول اجرای قوانین و مقررات گمرکی، بازرسی کالاها، و نظارت بر ورود و خروج کالاها هستند و باید آگاهی کافی از قوانین و توانایی مدیریت امور ترخیص کالاها را داشته باشند.

• کار گمرک چیست؟

گمرک یک سازمان دولتی است که مسئولیت نظارت بر ورود و خروج کالاها را بر عهده دارد. وظایف اصلی آن شامل جمع‌آوری مالیات‌ها و عوارض مربوط به واردات و صادرات، جلوگیری از ورود کالاهای ممنوعه، و اجرای قوانین تجاری است.

• کوتاه‌ سازی گمرک چیست؟

کوتاه‌سازی در زمینه گمرک به فرآیندهایی اشاره دارد که برای تسریع در ترخیص کالاها انجام می‌شود. این فرآیندها شامل کاهش زمان انتظار برای ترخیص، ساده‌سازی مستندات مورد نیاز، و استفاده از فناوری‌های نوین است.

• TSC گمرک چیست؟

TSC یا “Tariff and Statistical Classification” به معنای طبقه‌بندی تعرفه‌ای و آماری کالاها است که توسط سازمان‌های گمرکی برای تعیین تعرفه‌های وارداتی و صادراتی استفاده می‌شود. این سیستم کمک می‌کند تا کالاها بر اساس نوع، کاربرد، و ویژگی‌های دیگرشان طبقه‌بندی شوند تا فرآیند محاسبه عوارض و مالیات‌ها دقیق‌تر انجام شود.