موجودی انبار چیست؟

موجودی انبار چیست؟ موجودی انبار یا کالا اصلی‌ترین بخش در کار‌های تجاری و تولیدی به حساب می‌آید. شرکت‌ها و مؤسسات باید به‌صورت لحظه‌ای باید اطلاعات کافی درباره کالا‌های موجود در انبار خود داشته باشند. این موضوع باعث می‌شود آن‌ها برای مدیریت بخش عرضه و تقاضا یا حسابداری با مشکل روبرو نشوند. با وجود اینکه تعریف موجودی کالا در مشاغل مختلف یکسان است اما برخی صنایع مانند مؤسسات تولیدی از مفاهیم تخصصی‌تر در این حوزه استفاده می‌کنند. کسب اطلاعات کافی درباره انواع موجودی انبار فرایند مدیریت دارایی شما را ساده می‌کند. پس در ادامه مقاله از انبار عمومی (آرتا) با ما همراه باشید.

با اجاره انبار در تهران از انبار آرتا، از امنیت کامل کالاهای خود اطمینان حاصل کنید. سیستم‌های پیشرفته امنیتی شامل دوربین‌های مداربسته، سیستم‌های هشدار و نگهبانی 24 ساعته، خیال شما را از هرگونه خطر راحت می‌کند.

بررسی انواع موجودی کالا

در یک تعریف کلی باید بدانید موجودی به تمام اقلام و محصولاتی گفته می‌شود که به افزایش سود تجاری در کسب‌و‌کار شما کمک می‌کند. کالا‌های نهایی، مواد اولیه و محصولات که به تولید کالا یا ارائه خدمات در یک شغل کمک می‌کنند در دسته موجودی انبار قرار می‌گیرند. انواع موجودی به نوع شغل و هدف شما وابسته است. تنوع موجودی کالا در انبر تولیدکنندگان به مراتب بیشتر از خرده فروشان است. اصلی‌ترین کالا‌های یک انبار عبارت‌اند از:

درباره صفر تا صد “انبارداری چیست و اصول انبارداری حرفه‌ ای” اطلاعات بیشتری کسب کنید.

• موجودی مواد اولیه

مواد اولیه یا Raw Materials موادی هستند که شرکت‌های تولید برای ساخت محصول نهایی خود به آن‌ها نیاز دارند. اگر در حوزه تولید محصولات چرمی فعال هستند، چرم موردنیاز برای ساخت کفش، کیف، کمربند، دستبند و سایر محصولات چرمی به‌عنوان ماده اولیه یا خام شناخته می‌شود. در کارخانه‌های تولید فرش، پارچه و موارد مشابه، نخی که برای بافت به‌کار می‌رود، مهم‌ترین موجودی کالای آن‌ها خواهد بود.

• موجودی کالای در حال ساخت

یکی دیگر از موادی که در دسته انواع موجودی انبر قرار می‌گیرد، به محصولات به‌کار رفته در فرایند تولید کالا مربوط می‌شود. وقتی محصولی در یک کارخانه یا کارگاه در حال تولید است در دسته Good-In-Progress یا موجودی در حال تولید دسته‌بندی می‌شود. برای مثال، در کارخانه تولید مواد غذایی یا دارویی تا زمانی که محصول بسته‌بندی نشود، جزء کالا‌های در حال تولید به حساب می‌آید. زیرا، قبل از قرارگیری کالا در بسته‌بندی مناسب، قابلیت عرضه و فروش آن به مشتری وجود ندارد.

درباره صفر تا صد انبار چیست اطلاعات جامعی کسب کنید.

• موجودی کالا امانی

کالا‌هایی که به‌صورت‌ امانت از انبار شما خارج شده‌اند بخش دیگری از دارایی شما هستند. موجودی‌امانی، اگر‌چه در حال حاضر در انبار نیست، اما بعد از یک دوره مشخص دوباره به کالا‌های ذخره‌شده در انبار اضافه می‌شود.

• محصول نهایی

محصول نهایی یا Finished Goods اولین چیزی است که در انبار کارخانه و تولیدکنندگان فعال در عرصه‌های مختلف ذخیره می‌شود. البته، محصولاتنهایی تنها یک بخش از موجودی انبار را تشکیل می‌دهند. تمام کالا‌هایی که آماده عرضه و فروش به مشتری باشند در دسته محصولات نهایی قرار می‌گیرند. کالای نهایی ممکن است محصول تولید‌شده توسط خود شما باشد یا بعد از خرید از تأمین‌کننده اصلی در انبار نگهداری شود.

• موجودی ملزومات

موجودی ملزومات یا Overhaul / MRO که بیشتر با نام لوزام نگهداری و تعمیر شناخته می‌شوند، دسته دیگری از کالا‌های ذخیره خود در انبار‌ها هستند. نگهداری از این نوع موجودی برای تولید و فروش محصول نهایی ضروری است. انواع لوازم اداری مانند دستکش، قلم، کاغذ، هایلایتر و غیره در دسته محصولات MRO قرار دارند.

• ملزومات غیر‌ مستقیم

یکی دیگر از کالا‌هایی در در دسته‌بندی انواع موجودی انبار قرار می‌گیرد ملزومات غیر‌مستقیم هستند. این نوع کالا‌ها در حقیقت برای تولید محصول نهایی کاربرد ندارند؛ اما در حین فرایند تولید به استفاده از آن‌ها نیازمند می‌شویم. ملزومات غیرمستقیم در تولید محصول نهایی نقش مهم و پررنگی ندارند پس نمی‌توانید آن‌ها را در دسته مواد اولیه یا خام قرار دهید. برای مثال، در دوخت لباس یا کفش به استفاده از نخ نیاز داریم؛ اما نخ جزو کالا‌های اصلی مانند پارچه یا چرم نیست.

• موجودی قطعات یدکی

در اغلب کارگاه‌ها و کارخانه تولید محصولات از دستگاه‌ها و تجهیزات متعدی استفاده می‌شود. این تجهیزا به‌مرور‌زمان دچار نقص فنی یا فرسودگی قطعات می‌شوند که ضرورت تعمیر دستگاه یا تعویض قطعات را بیشتر می‌کند. در چنین مواردی به استفاده از قطعات یدکی نیاز دارید. در برخی صنایع تولیدی، سرعت ورود و خروج قطعات یدکی از انبار بسیار زیاد است. این اکر، شرایط مدیریت و نگهداری از این مواد را سخت می‌کند. برای اجاره انبار قطعات و لوازم یدکی خودرو در بهترین قیمت با کارشناسان ما در ارتباط باشید.

• موجودی بسته بندی

بعد از اتمام فرایند تولید برای اینکه محصول به دست مصرف‌کننده نهایی برسد باید در بسته‌بندی مناسب قرار بگیرد. ملزومات و مواد موردنیاز در بخش پکیجینگ یا بسته‌بندی نمونه دیگری از کالا‌هایی هستند که بخشی از انواع موجودی انبار به حساب می‌آیند. وسایل مختلفی مانند جعبه، کیف یا بطری برای نگهداری بسته‌بندی به‌کار می‌رود. در برخی کارخانه‌ها مانند شرکت‌های فعال در حوزه تولید مواد دارویی، غذایی و شوینده مواد و محصولات مورد‌نیاز برای بسته‌بندی به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می‌شوند.

مواد اولیه بسته‌بندی در حقیقت همان بسته اصلی برای ذخیره دارو، ماده غذایی یا مواد شوینده هستند. اما بسته‌بندی ثانویه همان جعبه کارتنی است که برای حمل محصول به محل فروش استفاده می‌شود. حجم، ابعاد و اندازه بسته‌ای ثانویه بسیار بزرگتر از بسته‌های اولیه است؛ زیرا، در یک بسته ثانویه، چندین محصول قرار می‌گیرد.

• موجودی ضایعات

البته مواد و محصولات دور‌یختنی کارخانه‌ها و شرکت‌ها قابل‌بازیافت بوده و می‌توان دوباره در چرخه تولید از آن‌ها استفاده کرد. مواد قابل‌بازیافت نگهداری‌شده در انبار ضایعات هستند، اما در دسته دارایی‌های یک شرکت قرار می‌گیرند. در صنایع فولاد، ضایعات اهمیت بیشتری دارند؛ زیرا، ضایعات فلزی در صنایع مختلف قابل‌استفاده بوده و ارزش مالی بیشتری دارند. پس، مدیریت، نظارت و کنترل دقیق بر این موجودی بسیار مهم است.

• موجودی ایمنی

نظارت، ردیابی و کنترل هوشمند مدیریت دارایی‌های انبار، علاوه‌بر محافظت از سرمایه شما به تسهیل فرایند عرضه و فروش کمک می‌کند. برخی شرکت‌ها و کارخانه‌ها از برای اطمینان از سود خود buffer inventory‌ یا موجودی ایمنی در انبار ذخیره می‌کنند. برای درک بهتر این واژه باید بدانید که: اگر یک محصول بیش از نیاز معقول یک شرکت یا سازمان در انبار ذخیره شود در دسته موجودی‌های ایمنی قرار می‌گیرد.

• موجودی‌ ترانزیتی یا در حال حمل

موجودی‌های در حال حمل آن دسته از محصولاتی هستند که بین انبار‌ها در حال گردش بوده یا از انبار اصلی به انبار خرده فروشی منتقل می‌شوند. در برخی موارد ممکن است، هفته‌ها یا ماه‌ها برای انتقال یک کالای ترانزیتی به مقصد نهایی زمان صرف شود.

“پیشنهاد میکنیم درباره انباردار کیست و شغل انبارداری بیشتر بخوانید.”

کنترل انواع موجودی انبار

کر اطلاعات درستی درباره مواد و کالا‌های موجود در انبار نداشته باشید در فروش کالا با مشکل روبرو می‌شوید. تا زمانی که انواع موجودی انبار به‌دقت ثبت نشود باید فرایند فروش متوقف شود تا حجم کالای موجود در انبار با نیاز مشتری یکسان شود. اگر شرکت شما در حوزه تولید مود‌غذایی یا فدشدنی فعال باشد، این تتخیر به اقتصاد و دارایی شما آسیب می‌زند.

کنترل موجودی به معنی تعیین و نگهداری کالا در انبار بر اساس نیز تولید شرکت است. میزان کالای تولید باید از طریق محاسبات دقیق تعیین شود. در در مسیر تأمین محصول نهایی با کشکل روبرو نشوید. روش‌های مختلفی برای کنترل موجودی انبار‌ها وجود دارد که مابه سه مورد مهم اشاره می‌کنیم:

• روش دستی

در این روش، نیرو‌های دستی مسئولیت شمارش و ثبت کالا‌های موجود در انبار را به عهده دارند. لیست کالا‌ها بعد از پرینت در اختیار نیروی انسانی قرار می‌گیرد، آن‌ها بعد از شارش هر محصول باید عدد را در محل مشخص بنویسند.

• روش شمارش به کمک بارکدخوان

به کمک نرم‌افزار‌های حسابداری یا فروش می‌توان به هر کالا یک بارکد اختصاص داد. این بارکد بعد از چاپ، روی محصول مورد‌نظر نصب می‌شود. بارکد‌ها قابلیت اسکن دارند و می‌توان از طریق بارکدخوان اطلاعات دقیقی درباره موجودی انبار به دست آورد.

• شمارش کالا با RFID یا تگ

در این روش، روی هر کالا یک تگ قرار می‌گبرد. در این تکنیک برخلاف روش بارکدخوانی، نیاز به شمارش تک‌تک محصولات نیست؛ بلکه، محصولات به‌صورت جمعی شمره می‌شوند. برای استفاده از این روش در بررسی کالا‌های موجود در انبار باید یک تگ خوان یا RFID Reader نصب کنید. این دستگاه به انتقال سریع اطلاعات کمک می‌کند، اما اختلالات رادیویی بر فراید شمارش کالا‌ها تأثیر منفی می‌گذارد.

سیستم‌ ثبت موجودی کالا و مواد

کالا‌های ذخیره‌شده بخش مهمی از دارایی‌های شما را تشکیل می‌دهد، بعد از دسته‌بندی انواع موجودی انبار باید از سیستم مناسب برای کنترل و مدیریت آن‌ها استفاده کنید. این مرحله برای محاسبه عددی و ریلی سرمایه شما اهمیت زیادی دارد. در بیشتر موارد از دو سیستم برای ثبت اطلاعات مربوط به کالا‌های موجود در انبار استفاده می‌شود که عبارت‌اند از:

• سیستم ادواری

تعیین مقدار کالا‌های موجود در انبار از روی دفاتر بسیار سخت و دشوار است. برای تعیین بهای تمام شده کالا‌های فروخته‌شده در پایان دوره به این اطلاعات نیاز دارید. ابتدا باید تعداد دقیق کالا‌های مشخص شود؛ سپس، مبلغ موجودی فعلی از موجودی قبلی کسر شده و بهای تمام‌شده کالا‌های فروخته‌شده تعیین خواهد شد. در این روش، امکان ثبت لحظه‌ای داده‌ها وجود ندارد. اکر ثبت گردش کالا و ارائه اطلاعات دقیقی درباره موجودی هر یک از محصولات انبار برای شما مهم‌تر است باید از روش دیگری با نام سیستم ثبت دائمی استفاده کنید.

• سیستم ثبت دائمی

در این سیستم، هنگام خرید کالا، بخش موجودی بدهکار خواهد شد؛ هنگام فروش علاوه بر ثبت دقیق اطلاعات، بخش دیگری با نام کاهش موجودی ایجاد می‌شود. پس، محاسبه مواردی ماندن بهای تمام شده کالا‌های فروخته‌شده، میزان بدهکاری و حساب موجودی کالای بستانکار ساده‌تر شده و با سرعت بالاتری انجام می‌شود. در این، روش می‌توان اطلاعات را به‌صورت لحظه‌ای ثبت کرد.

کنترل موجودی انبار

کنترل موجودی فرایندی برای اطمینان از‌ای موضوع است که کالا به اندازه کافی در انبار ذخیره شده و در مرحله عرضه آن مشکلی اتفاق نمی‌افتد. با این روش، می‌توان پاسخ‌دهی به‌موقع به نیاز مشتریان را تضمین کرد. در این فرایند دسترسی به داده‌های خرید، سفارش، حمل‌و‌نقل، انبارداری، ذخیره‌سازی، تحویل کالا، رضایت مشتری، گردش مالی و بسیاری مواردی دیگر نیاز دارید.

تنها در صورتی شرکت‌ها و سازمان‌ها می‌توانند اطلاعات دقیقی درباره وضعیت فعلی دارایی خود و مانده حساب داشته باشند که کنترل انواع موجودی انبار به‌درستی انجام شود. بعد از اتمام این فرایند، ارائه و ارزیابی گزارش مالی ساده‌تر و سریع‌تر می‌شود. مدیریت زنجیره تأمین یا SCM مهم‌ترین بخش در کنترل دارایی انبار به حساب می‌آید. مدل‌های مختلفی برای کنترل موجودی وجود دارد که مهم‌ترین موارد عبارت‌اند از:

• مقدار سفارش اقتصادی یا EOQ

این مدل قدیمی‌ترین و محبوب‌ترین روش برای مدیریت دارایی‌های یک انبار است. EOQ به شما اجازه می‌دهد تا موجودی کالا را برای کاهش هزینه‌های نگهداری کالا، سفارش و نرخ تقاضا تعیین کنید. با اجرای این روش می‌توانید هزینه‌های مربوط به خرید، تحویل و ذخیره کالا را کاهش دهید.

• تولید اقتصادی یا EPQ

در این مدل، محصولات و کالا‌هایی که کسب‌و‌کار شما باید سفارش دهد تعیین می‌شود. این تکنیک به کاهش هزینه‌های راه‌اندازی انباری و نگهداری از کالا کمک می‌کند.

• آنالیز ABC

در این روش، کالا‌ها و محصولات که سود تجاری بیشتری برای شما به همراه دارند با‌اهمیت‌تر هستند. به عبارت ساده، در این روش می‌توانید کالا‌ها را بر اساس میزان اهمیت آن‌ها دسته‌بندی کنید. با آنالیز ABC شناسایی نقاط قوت و تقویت آن‌ها یا رفع نقاط ضعف آسان خواهد شد.

جمع‌ بندی

زمانی نکهداری کالا در انبار به کسب سود بیشتر کمک می‌کند که اطلاعات دقیقی درباره موجودی و دارایی خود داشته باشید. در این مرحله شناخت دسته‌بندی انواع موجودی انبار به شما کمک می‌کند. حالا به‌خوبی می‌دانید محصولات مانند ضایعات فلزی، مواد خام، کالا‌های تولیدی قبل از انتقال به محل فروش، کالاها‌ی امانتی حتی محصولات ترانزیتی در دسته دارایی‌های شما قرار می‌گیرد. برای مدیریت بهتر دارایی خود باید با روش‌های ثبت دارایی و حسابداری موجودی کالا‌های خود آشنا باشد.